Tynki cementowe i cementowo-wapienne
Rodzaje tynków
Tynki dzieli się ze względu na:
- miejsca zastosowania (wewnętrzne, zewnętrzne),
- sposób nanoszenia (ręczne, mechaniczne),
- materiał podłoża
- rodzaj zaprawy:
- wapienne
- cementowe
- cementowo-wapienne
- cementowo-gliniane
- gipsowe
- gipsowo-wapienne
- liczbę warstw:
- jednowarstwowe
- dwuwarstwowe - składające się z obrzutki i narzutu
- trójwarstwowe - składające się z obrzutki, narzutu i gładzi
Przygotowanie podłoża
Według normy [1]:
Mury z ceramiki, betonu i silikatów
- W zależności od chłonności wody i przyczepności może być niezbędne zastosowanie obróbki przygotowawczej w postaci:
- Natrysku lub tepowania
- Środka zwiększającego przyczepność z zaprawą cementową modyfikowaną polimerami
- Siatki metalowej pod tynk.
Mury z ceramiki lekkiej
- Jeżeli chłonność wody jest różna od występującej w przypadku normalnych cegieł ceramicznych, mogą być niezbędne specjalne środki przygotowawcze.
Mury z betonów lekkich: lekki beton komórkowy
- Przy zwykłej chłonności - nie jest konieczna wstępna obróbka.
- Przy dużej chłonności - zastosować obróbkę w postaci:
- Natrysku lub tepowania
- Metalowej siatki pod tynk.
Duże lekkie elementy betonowe
- Zgodnie z zaleceniami producenta elementu lub tynku.
Mury z bloków lekkich: autoklawizowany beton komórkowy
- Może wymagać obróbki redukującej chłonność.
Mury z bloków z betonu kruszywowego lekkiego i ciężkiego
- W zależności od chłonności wody i przyczepności może być niezbędne zastosowanie obróbki przygotowawczej w postaci:
- Środka zwiększającego przyczepność, natrysku/tepowania z tynkiem cementowym modyfikowanym polimerami
- Wzmocnienia.
Mury z bloków z piaskowca
- Stosuje się natrysk i tynk wodoodporny lub renowacyjny.
Beton ciężki
- Jeżeli powierzchnia nie jest chropowata, stosuje się obróbkę przygotowawczą np. środek zwiększający przyczepność z tynkiem cementowym modyfikowanym polimerami.
Beton gruboziarnisty
- Nie jest konieczna wstępna obróbka.
Bloki szalunkowe - bazujące na betonie/kruszywie
- Zgodnie z zaleceniami producenta.
Mury z bloków bazujących na betonie/drewnie
- Tynk wapienno-cementowy: stosuje się obróbkę w postaci natrysku lub tepowania.
- Lekki tynk wapienno-cementowy: nie stosuje się specjalnych zabiegów, ale zaleca się zastosowanie siatki z włókien szklanych.
- Ciepłochronny tynk wapienno-cementowy: stosuje się natrysk lub tepowanie i siatkę z włókna szklanego, zaleca się stosowanie metalowego wzmocnienia.
Płyty z wełny drzewnej (z izolacją cieplną lub bez izolacji)
- Tynk wapienno-cementowy: natrysk lub tepowanie oraz siatka z włókien szklanych.
- Lekki tynk wapienno-cementowy: nie jest konieczna wstępna obróbka, ale zaleca się stosowanie siatki z włókna szklanego na spodzie warstwy.
- Tynk wapienno-cementowy ciepłochronny: natrysk/tepowanie i siatka z włókna szklanego lub wzmocnienie metalowe.
Płyty polistyrenowe i poliuretanowe, ekstrudowane i ekspandowane
- Stosuje się specjalną obróbkę przygotowawczą. Tynkowanie, patrz wełna drzewna.
Tepowanie opiera się na stemplowaniu podłoża odpowiednim narzędziem malarskim. Tepowanie można przeprowadzać, używając zwyczajnego pędzla.
Liczba, grubość i względna wytrzymałość warstw
Tynk zwykły składa się zazwyczaj z co najmniej dwóch warstw: spodniej (obrzut) i wierzchniej (narzut). Kolejne warstwy tynku powinny być słabsze niż poprzednie i podłoże, z wyjątkiem tynków izolujących cieplnie o dużej chropowatości oraz tynków lekkich. Kolejne warstwy tynku powinny być również cieńsze niż warstwa poprzednia.
W przypadku tynkowania na metalowej siatce stosuje się co najmniej dwie warstwy spodnie. Minimalna grubość tynku dwuwarstwowego to 15 mm, trzywarstwowego to 20 mm. W przypadku nakładania tynku na metalowej siatce grubość liczy się od zewnętrznego lica siatki.
Wyrównanie powierzchni muru pod tynk
Wyrównywanie powierzchni muru pod tynk wykonuje się taką samą mieszanką, jak ta, która przewidziana jest do wykonywania pierwszej warstwy. Zaleca się, aby tynkowana powierzchnia była głęboko ponacinana w celu wyzwolenia naprężeń skurczowych i polepszenia przyczepności kolejnych warstw.
Warstwa spodnia (warstwy spodnie)
Warstwa spodnia (warstwy spodnie) nakłada się w celu uzyskania płaskiej powierzchni.
Warstwa wierzchnia
Układa się ją od góry do dołu. Zaleca się unikać zbyt długiego obrabiania powierzchni licowej tynku, które powoduje powstanie białej powłoki rysującej się na świeżej powierzchni. Istotnym elementem dla wszystkich warstw jest odpowiednia pielęgnacja tynku mająca na celu zapobiegnięcie zbyt szybkiemu wysychaniu.
Specyfikacja wykonania i odbioru
Normą regulującą specyfikację wykonania i odbioru tynków cementowo-wapiennych i cementowych może być norma PN-B-70/B-10100 [2]. Norma ta jest wycofana, ale nie wprowadzono jak dotąd nowych wytycznych w tym zakresie. Według normy PN-B-70/B-10100 [2] wyróżnia się kategorie tynku:
- Odmiana tynku: Kategoria tynku
- Tynki surowe rapowane: 0
- Tynki surowe wyrównane kielnią: I
- Tynki surowe ściągane pacą: Ia
- Tynki pospolite dwuwarstwowe: II1)
- Tynki pospolite trójwarstwowe: III1)
- Tynki doborowe: IV
- Tynki doborowe filcowane: IVf
- Tynk wypalany: IVw
Dopuszczalne odchylenia dla poszczególnych kategorii tynku według normy PN-B-70/B-10100 [2, Tablica 5]
Kategoria 0, I, Ia
- Nie podlegają sprawdzeniu
Kategoria II
- Odchylenia powierzchni tynku od płaszczyzny i krawędzi od linii prostej:
- Nie większe niż 4 mm na całej długości łaty kontrolnej 2 m
- Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunku pionowego:
- Nie większe niż 3 mm na 1 m
- Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunku poziomego:
- Nie większe niż 4 mm na 1 m i ogółem nie więcej niż 10 mm na całej powierzchni ograniczonej przegrodami pionowymi (ściany, belki itp.)
- Odchylenie przecinających się płaszczyzn od kąta przewidzianego w dokumentacji:
- Nie większe niż 4 mm na 1 m
Kategoria III
- Odchylenia powierzchni tynku od płaszczyzny i krawędzi od linii prostej:
- Nie większe niż 3 mm i w liczbie nie większej niż 3 na całej długości łaty kontrolnej 2 m
- Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunku pionowego:
- Nie większe niż 2 mm na 1 m i ogółem nie więcej niż 4 mm w pomieszczeniach do 3,5 m wysokości oraz nie więcej niż 6 mm w pomieszczeniach powyżej 3,5 m wysokości
- Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunku poziomego:
- Nie większe niż 3 mm na 1 m i ogółem nie więcej niż 6 mm na całej powierzchni ograniczonej przegrodami pionowymi (ściany, belki itp.)
- Odchylenie przecinających się płaszczyzn od kąta przewidzianego w dokumentacji:
- Nie większe niż 3 mm na 1 m
Kategoria IV, IVf, IVw
- Odchylenia powierzchni tynku od płaszczyzny i krawędzi od linii prostej:
- Nie większe niż 2 mm i w liczbie nie większej niż 2 na całej długości łaty kontrolnej 2 m
- Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunku pionowego:
- Nie większe niż 1,5 mm na 1 m i ogółem nie więcej niż 3 mm w pomieszczeniach do 3,5 m wysokości oraz nie więcej niż 4 mm w pomieszczeniach powyżej 3,5 m wysokości
- Odchylenie powierzchni i krawędzi od kierunku poziomego:
- Nie większe niż 2 mm na 1 m i ogółem nie więcej niż 3 mm na całej powierzchni ograniczonej przegrodami pionowymi (ściany, belki itp.)
- Odchylenie przecinających się płaszczyzn od kąta przewidzianego w dokumentacji:
- Nie większe niż 2 mm na 1 m
Dla tynków zewnętrznych kategorii od II do IV dopuszcza się odchylenie od pionu powierzchni płaskich i krawędzi nie większe niż 10 mm na wysokości jednej kondygnacji oraz do 30 mm na całej wysokości budynku.
Odchylenie powierzchni od płaszczyzny i krawędzi tynku od linii prostej sprawdza się łatą kontrolną o długości 2 m. Łatę przykłada się do powierzchni tynku i mierzy odległość łaty od tynku, licząc liczbę dopuszczalnych odchyleń. Podobnie sprawdza się odchylenia od kierunku poziomego i pionowego. Odchylenie przecinających się płaszczyzn od kąta mierzy się przykładając w narożu szablon (kątownicę) o ramionach długości 1 m, w taki sposób aby jedno ramię przylegało do jednej z badanych powierzchni tynku.
Według normy PN-B-70/B-10100 [2] gładkość tynku ocenia się poprzez potarcie dłonią, a wygląd powierzchni otynkowanej, w celu określenia jej kategorii, ocenia się wzrokowo. Badanie grubości tynku wykonuje się poprzez otwory kontrolne o średnicy 30 mm wykonywane w pięciu dowolnie wybranych miejscach powierzchni otynkowanej wynoszącej nie więcej niż 5 000 m². W przypadku badania tynków o powierzchni większej niż 5 000 m² należy na każde rozpoczęte 1 000 m² wyciąć jeden dodatkowy otwór.
Pytania
- Jakie są rodzaje tynków?
- Scharakteryzuj tynki trójwarstwowe zwykłe.
- Wymień kategorie tynków, scharakteryzuj specyfikację wykonania i odbioru.
- Omów proces technologiczny wykonania wybranego tynku.
- Tynki cementowe i cementowo-wapienne (jak się robi, etapy , grubości, proporcje).
- Zasady odbioru robót tynkarskich.
- Wykonanie i odbiór tynków cementowo wapiennych.
- Scharakteryzuj podłoża pod tynki.
- W jaki sposób odbiera się: tynki, płytki, stolarkę. Opisać odbiór tynków, przyrządy i odchyłki.
- Omów tynki kategorii III.
- Specyfikacja wykonania i odbioru robót wykończeniowych (tynki, glazura, posadzki, instalacje).
Bibliografia
- PN-EN 13914-1:2009 Projektowanie, przygotowanie i wykonywanie tynków zewnętrznych i wewnętrznych -- Część 1: Tynki zewnętrzne
- PN-B-70/B-10100 Roboty tynkowe. Tynki zwykłe
Image by Wolfgang Eckert from Pixabay.
27 maja 2024