Tynki gipsowe i gipsowo-wapienne
Na podstawie normy PN-B-10110:2005 [1] podłoże pod tynk gipsowy powinno być:
- równe - bez wystających cegieł, pustaków, raków i nacieków z betonu lub zaprawy
- mocne - zapewniające utrzymanie wykonywanego tynku
- stabilne - nie podlegające przemieszczeniom lub odkształceniom
- jednorodne - równomiernie chłonące wodę na całej powierzchni
Podłoże przeznaczone do tynkowania poddaje się próbom:
- ścierania - przetarcie dłonią powierzchni w celu sprawdzenia czy podłoże ma tendencję kruszenia się oraz czy jest zapylone,
- drapania - zarysowania twardym i ostrym narzędziem wyrywkowo w kilku miejscach w celu sprawdzenia czy podłoże jest dostatecznie mocne i jednorodne pod względem wytrzymałościowym,
- zwilżenia - zroszenia powierzchni czystą wodą w kilku miejscach w celu sprawdzenia jednorodności podłoża pod względem wchłaniania wody.
Rodzaj podłoża i jego przygotowanie
Ceramiczne:
- Usunąć wady podłoża polegające na nadmiernym wystawaniu elementów murowych, wystawaniu ziarn grubego kruszywa oraz nacieków zaprawy.
- Głębokość spoiny nie wypełnionej zaprawą nie powinna przekraczać 5 mm.
- Usunąć zaprawę wystającą poza lico muru.
- Ubytki i uszkodzenia uzupełnić nie później niż 3 dni przed rozpoczęciem tynkowania.
- Jeżeli na podłożu występują naloty, należy ustalić przyczynę ich występowania i dostosować metodę przygotowania podłoża.
Silikatowe:
- Podłoże należy obmieść szczotką i usunąć kurz oraz niezwiązane z materiałem silikatowym lub zaprawą ziarna piasku lub inne zanieczyszczenia.
Z betonów lekkich kruszywowych:
- Podłoże może być tynkowane po zakończeniu procesu dojrzewania betonu.
- Usunąć wady polegające na nadmiernym wystawaniu elementów murowych, bloków lub płyt z powierzchni podłoża, wystających ziarn kruszywa oraz nacieków zaprawy lub betonu.
- W podłożach murowanych spoiny powinny być wypełnione zaprawą.
- Głębokość spoiny nie wypełniona zaprawą nie powinna być większa niż 5 mm.
- Zaprawa wystająca poza lico podłoża powinna być usunięta.
- Ubytki i uszkodzenia podłoża powinny być uzupełnione nie później niż 3 dni przed rozpoczęciem tynkowania.
- Jeżeli na podłożu występują naloty, należy ustalić przyczynę ich występowania i dostosować metodę przygotowania podłoża.
Z betonu zwykłego:
- Podłoże może być tynkowane po zakończeniu procesu dojrzewania betonu.
- Przeprowadza się próbę zwilżania polegającą na zmoczeniu powierzchni podłoża wodą za pomocą pędzla malarskiego. Jeżeli w ciągu 5 minut nastąpi zmiana barwy powierzchni podłoża z jasnej na ciemną oraz gdy znikną krople wody z powierzchni podłoża, można uznać, że nadaje się ono do tynkowania. Przyczyny braku zmiany barwy podłoża lub utrzymywania się kropel wody na jego powierzchni mogą być następujące:
- nadmierna wilgotność betonu,
- występowanie pozostałości oleju szalunkowego na powierzchni,
- zbyt mała nasiąkliwość betonu.
- Jeżeli w czasie oględzin i próby zwilżania okaże się, że powierzchnia jest zanieczyszczona olejem szalunkowym, środkami antyadhezyjnymi, sadzą, kurzem lub innymi substancjami, to należy ją oczyścić.
- Wszystkie podłoża z betonu zwykłego należy pokryć środkiem zwiększającym przyczepność wskazanym przez producenta mieszanki tynkarskiej przewidzianej do wykonania tynku.
Z autoklawizowanego betonu komórkowego:
- Podłoże z autoklawizowanego betonu komórkowego może być tynkowane po zakończeniu procesu dojrzewania betonu.
- Ubytki i uszkodzenia podłoża powinny być uzupełnione nie później niż 3 dni przed rozpoczęciem tynkowania.
- Podłoże z autoklawizowanego betonu komórkowego nie może być nadmiernie zawilgocone. Przed rozpoczęciem tynkowania należy je osuszyć.
- Powierzchnię podłoża należy oczyścić, a w przypadku zakurzenia - wyszczotkować.
- Podłoże należy zagruntować środkami wskazanymi przez producenta mieszanki tynkarskiej.
Gipsowe:
- Usunąć wyciśniętą zaprawę, a ubytki materiałów elementów uzupełnić zaprawą przewidzianą do tynkowania.
- Niewypełnione spoiny uzupełnić.
- W przypadku zanieczyszczenia podłoża olejem lub innymi środkami antyadhezyjnymi należy je oczyścić poprzez szlifowanie papierem ściernym.
- Podłoże gipsowe wymaga gruntowania oraz stosowania powłok zwiększających przyczepność.
Zasady wykonywania tynku
Temperatura otoczenia oraz podłoża, w czasie prowadzenia robót tynkarskich oraz w czasie dojrzewania tynku, nie powinna być niższa niż +5°C. Wilgotność podłoża, określana w procentach masy suchego materiału podłoża, nie powinna być większa od niżej podanych wartości:
Podłoże ceramiczne:
- Z ceramiki zwykłej: 2%
- Z ceramiki poryzowanej: 3%
Podłoże silikatowe: 3%
Podłoże z betonów lekkich kruszywowych: 4%
Podłoże z autoklawizowanego betonu komórkowego: 6%
Podłoże z betonu zwykłego: 3%
Podłoże gipsowe: 1%
Wilgotność powietrza powinna być na poziomie, który w panującej temperaturze otoczenia i podłoża, nie powoduje kondensacji pary wodnej.
Tynkowanie należy rozpocząć po sprawdzeniu i przygotowaniu podłoża. Tynk gipsowy lub gipsowo-wapienny może być nakładany na podłoże z obrzutką cementową nie wcześniej niż po trzech tygodniach przerwy technologicznej.
Nakładanie tynku należy rozpoczynać od sufitu, następnie tynkować poszczególne ściany. W miejscach dylatacji konstrukcji budynku należy stosować nacięcie tynku, aż do podłoża lub profile tynkarskie dylatacyjne.
W jednym miejscu nie należy łączyć profili stalowych ocynkowanych z profilami aluminiowymi z uwagi na powstawanie ognisk korozji elektrochemicznej.
Obróbka tynku powinna przebiegać zgodnie z zaleceniami producenta suchej mieszanki zaprawy tynkarskiej.
Specyfikacja wykonania i odbioru
Grubość tynku powinna być nie mniejsza niż zalecenia producenta. Norma [1] podaje minimalną grubość tynku sufitowego - 15 mm. Grubość wykonanego tynku sprawdza się wykonując odwierty o średnicy około 30 mm na losowo wybranej ścianie. Na każde 500 m2 tynku wykonuje się jedną próbę składającą się z 3 odwiertów w przypadku ściany o powierzchni do 20 m2 i 5 odwiertów w przypadku ściany o powierzchni powyżej 20 m2. Ocenę przeprowadza się na podstawie średniej pomierzonej grubości w wykonanych odwiertach.
Powierzchnia tynku powinna być gładka o naturalnym stopniu szorstkości. Barwa tynku powinna być jednolita na całej powierzchni. Wygląd powierzchni tynku sprawdza się oglądając go z odległości 2 m w świetle naturalnym rozproszonym. Barwę również ocenia się z odległości 2 m w świetle rozproszonym, przy czym można zastosować światło naturalne lub sztuczne.
Przyczepność tynku powinna być zapewniona na całej otynkowanej powierzchni. Przyczepność sprawdza się poprzez lekkie opukiwanie tynku. Głuchy dźwięk świadczy o niezadowalającej przyczepności [1]. W spornych sytuacjach należy przeprowadzić badanie według normy PN-EN 1015-12.
Odchylenie powierzchni od płaszczyzny i krawędzi tynku od linii prostej sprawdza się łatą kontrolną o długości 2 m. Łatę przykłada się do powierzchni tynku i mierzy odległość łaty od tynku z dokładnością do 0,5 mm, licząc liczbę dopuszczalnych odchyleń. Podobnie sprawdza się odchylenia od kierunku poziomego i pionowego. Odchylenie przecinających się płaszczyzn od kąta mierzy się przykładając w narożu szablon (kątownicę) o ramionach długości 1 m, w taki sposób aby jedno ramię przylegało do jednej z badanych powierzchni tynku. Dopuszczalne odchylenia powierzchni i krawędzi zestawiono poniżej [1].
Odchylenia powierzchni tynku
Odchylenia powierzchni tynku od płaszczyzny i krawędzi od linii prostej:
- Nie większe niż 5 mm, w liczbie nie większej niż 3 na całej długości łaty kontrolnej o długości 2 m.
Odchylenia powierzchni i krawędzi tynku od kierunku pionowego:
- Nie większe niż 3 mm na długości 1 m i ogółem nie więcej niż 6 mm w pomieszczeniach o wysokości do 3,5 m.
- Nie więcej niż 8 mm w pomieszczeniach o wysokości powyżej 3,5 m.
Odchylenia powierzchni i krawędzi tynku od kierunku poziomego:
- Nie większa niż 4 mm na długości 1 m i ogółem nie więcej niż 8 mm na całej powierzchni ograniczonej przegrodami pionowymi.
Odchylenie przecinających się płaszczyzn od kąta przewidzianego w dokumentacji:
- Nie większa niż 4 mm na długości 1 m.
Bibliografia
- PN-B-10110:2005 Tynki gipsowe wykonywane mechanicznie. Zasady wykonywania i wymagania techniczne.
Obraz Jill Burrow z Pexels.
17 czerwca 2024
